Heavy metal (często nazywany po prostu metalem) jest gatunkiem muzyki powstałym na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, głównie w Wielkiej Brytanii i USA. Grupy, które odpowiedzialne są za powstanie gatunku wprowadziły ciężkie, ostre brzmienia, z długimi, mocno przesterowanymi solówkami gitarowymi i ostrą perkusją. Gatunek ten wyewoluował z hard rocka, acid rocka i blues rocka, i stał się podłożem kontrkultury metalowców. Zasadniczą różnicą pomiędzy hard rockiem a metalem jest to, że utwory hardrockowe najczęściej komponowane są w skalach durowych, podczas gdy heavymetalowe niemal wyłącznie w molowych.
Termin "heavy metal" używany jest w dwóch znaczeniach:
- jako ogólna nazwa całego szeregu stylów muzycznych, wywodzących się z heavy metalu; w tym znaczeniu używana jest również ogólna nazwa metal.
- oraz jako określenie muzyki granej przez zespoły metalowe w latach 70. i 80. XX wieku; w tym znaczeniu używana jest również nazwa classic metal.
Black Sabbath
Black Sabbath-Paranoid
Black Sabbath-Iron Man
Deep Purple
Deep Purple-Highway Star
Deep Purple-When a Blind Man Cryies
Led Zeppelin
Led Zeppelin-D'yer Mak'er
Led Zeppelin-Whole Lotta Love
Niejasne jest pochodzenie nazwy heavy metal - istnieje tu kilka wersji. Według jednej z nich pierwszy raz użyto jej w artykule opublikowanym w 1967 roku w piśmie "Rolling Stone" na temat muzyki Jimiego Hendrixa, w którym autor opisywał brzmienie gitarzysty jako (…) heavy metal falling from the sky. Inne źródła odnoszą do opowiadania Williama S. Burroughsa "The Heavy Metal Kid". Wreszcie inni skłonni są wywodzić termin z tekstu piosenki grupy Steppenwolf "Born to Be Wild" (z filmu "Easy Rider"), w którym pojawia się fraza heavy metal thunder, w odniesieniu do dźwięku pędzących motocykli. Należy tutaj nadmienić, że w slangu motocyklistów amerykańskich "heavy metal" jest określeniem na ciężki motocykl Harley-Davidson. Istotne jest w tym zestawieniu słowo heavy. Nawiązanie do metalu ciężkiego ukryte jest też w nazwie jednego z zespołów, z którego gatunek się wywodzi - Led Zeppelin (Pierwsza nazwa Lead Zeppelin - Ołowiany Zeppelin). Pomysł zmiany nazwy grupy The New Yardbirds na Led Zeppelin powstał po uwadze Keitha Moona z The Who, w której muzykę zespołu określił on jako go over like a lead balloon – "przepływa nad nami jak ołowiany balon" (zeppelin to sterowiec).
Bez względu na źródła nazwy, już w połowie lat siedemdziesiątych termin heavy metal był powszechnie używany na określenie najcięższego gatunku hard rocka, choć sam styl daleki był wtedy jeszcze od homogeniczności.
Pierwszą grupą grającą muzykę heavy metal w jej rozwiniętym już kształcie, był Judas Priest.
W latach 80. XX wieku, głównym, komercyjnym nurtem muzyki metalowej stał się glam metal reprezentowany przez m.in. przez Mötley Crüe oraz Twisted Sister. Jednak "podziemne" grupy stworzyły znacznie bardziej agresywne, ekstremalne podgatunki. Do głównego nurtu wdarł się thrash metal reprezentowany m.in przez Metallikę, Megadeth, Slayera i Anthrax. W tym okresie początki mają również inne odmiany takie jak death czy black metal. Od połowy lat 90. XX wieku zaczęły się wyłaniać inne, popularne podgatunki, takie jak nu metal zawierający elementy grunge'u czy metalcore łączący ekstremalny metal z punkiem.
Tradycyjnie z muzyką metalową kojarzone są głośne, przesterowane gitary, intensywna sekcja rytmiczna, wyraźne basy i intensywny wokal. Jednak różne podgatunki zawierają, kładą nacisk lub omijają niektóre z tych elementów. Krytyk muzyczny gazety New York Times, Jon Pareles określił heavy metal jako ważny podgatunek muzyki rockowej, z mniejszym naciskiem na synkopę i elementy bluesowe, a większym na show i brutalną siłę. Typowy zespół metalowy składa się z gitarzysty, basisty, perkusisty i wokalisty (który często gra również na gitarze rytmicznej lub innym instrumencie z wyżej wymienionych). Niektóre zespoły wykorzystują również instrumenty klawiszowe i syntezator.
Gitara elektryczna i moc generowanego przez wzmocnienie i przesterowanie dźwięku jest historycznie kluczowym elementem heavy metalu. Główna rola gitary niejako koliduje z tradycyjnie główną rolą wokalisty, co wywołuje swego rodzaju muzyczne napięcie między nimi i rywalizację o dominującą rolę w zespole. Heavy metal "wymaga podporządkowania wokalu" ogólnemu brzmieniu zespołu. Pewnym odbiciem korzeni metalu w kontrkulturze lat 60. XX wieku jest wymóg "wyrażenia emocji i zaangażowania" jako wyrazu autentyczności. Krytyk Simon Frith stwierdził, że "brzmienie głosu" jest istotniejsze od samego tekstu utworu. Brzmienie wokalu jest różne dla różnych wykonawców - od wielooktawowego, operowego śpiewu Roba Halforda z Judas Priest, czy Bruce'a Dickinsona z Iron Maiden, przez surowy styl Lemmy'ego Kilmistera z Motörhead i Jamesa Hetfielda z Metallica, aż do growlu używanego przez wokalistów death metalowych, czy nawet wrzasków w blackmetau
Kluczowym elementem metalowego brzmienia jest również gitara basowa i jej współbrzmienie z gitarą prowadzącą. To właśnie niskie dźwięki generowane przez gitarę basową decydują o "ciężkim brzmieniu" muzyki metalowej. Linia melodyczna gitary basowej może być również bardzo rozbudowana. W muzyce niektórych zespołów bas uzyskał wręcz rolę przewodnią, a za popularyzatora takiego podejścia uważa się Cliffa Burtona, basistę zespołu Metallica.
Najważniejszą rolą perkusji jest "nadawanie tempa, mocy i precyzji". Od perkusisty metalowego "wymaga się olbrzymiej fizycznej wytrzymałości", "szybkości, koordynacji ruchowej i zręczności" niezbędnej do wykonania złożonych układów rytmicznych, często występujących w muzyce metalowej. Jedną z charakterystycznych dla metalu technik jest tzw. "cymbal choke", polegający na uderzaniu talerza perkusyjnego i natychmiastowym wyciszaniu drugą ręką, lub rzadziej, tą samą ręką. Zestaw perkusyjny używany przez perkusistów metalowych składa się zazwyczaj z większej ilości elementów od tych, których używają perkusiści zespołów grających inne odmiany muzyki rockowej.
Socjolog Deena Weinstein uważa, że w występach na żywo kluczową rolę odgrywa "szturm dźwięków". Z kolei psycholog Jeffrey Arnett określa koncerty heavy metalowe jako "zmysłowe odpowiedniki wojny". Weinstein stawia tezę, że tak jak najważniejszym elementem muzyki pop jest melodia, czy rytm w muzyce house, dla metalu najważniejsze są potężne dźwięki, tembr i głośność. Weinstein uważa, że wysoka głośność ma "wessać słuchacza do wnętrza dźwięku" i zapewnić "zastrzyk młodzieńczej witalności".
Tematyka tekstów
Tematyka tekstów Black Sabbath i wielu grup zainspirowanych ich muzyką skoncentrowała się "na ponurej i depresyjnej tematyce w stopniu niespotykanym dotąd w jakimkolwiek gatunku muzyki popularnej", twierdzą David Hatch i Stephen Millward. Jako przykład podają album Black Sabbath z 1970 roku - Paranoid, w którym "znaleźć można odniesienia do osobistych traum (tytułowy "Paranoid" i "Fairies Wear Boots"), ale również szerszą tematykę, np. w utworach "War Pigs" czy "Hand of Doom". W późniejszych utworach odnaleźć można temat katastrofy nuklearnej, np. w utworach "2 Minutes to Midnight" Iron Maiden, "Killer of Giants" Ozzy'ego Osbourne'a, "Polaris" zespołu Megadeth, czy "Fight Fire With Fire" zespołu Metallica. Śmierć jest jednym z najczęściej występujących motywów w tekstach utworów metalowych, łączący muzykę zespołów znacząco się od siebie różniących, jak np. Slayer i W.A.S.P.Jako że korzeni metalu należy szukać w muzyce bluesowej, ważnym tematem tekstów jest również seks - począwszy od subtelnych tekstów Led Zeppelin, aż po bardzo wyraźne odniesienia w utworach zespołów glam i nu metalowych. Tragedia romantyczna to standardowy temat gothic i doom metalu, w nu metalu przeplatany dodatkowo tematem młodzieńczych lęków. Utwory heavymetalowe często zawierają dziwaczne, inspirowane fantastyką teksty, nadające im senną, surrealistyczną jakość. Dla przykładu utwory Iron Maiden często inspirowane były mitologią, literaturą i poezją. Tematyka tekstów Led Zeppelin często obraca się wokół Władcy Pierścieni, mitologii i folkloru różnych krajów. Podobną tematykę znajdziemy w utworach Black Sabbath, Megadeth czy Judas Priest. Od lat 80. XX wieku, wraz z pojawieniem się i wzrostem popularności thrash metalu, w utworach coraz częściej pojawia się tematyka socjopolityczna (utwory ...And Justice for All zespołu Metallica, lub Peace Sells Megadeth). Natomiast podgatunki takie jak melodic death metal, progressive metal czy black metal, często zawierają motywy filozoficzne.
Warstwa tematyczna utworów heavymetalowych od dawna była celem krytyki. "Treść utworów heavymetalowych jest prosta i na dobrą sprawę uniwersalna. Przy wszystkich pomrukach, jękach i słabych literacko tekstach, treść sprowadza się do imprezy bez ograniczeń." twierdzi Jon Pareles. Krytycy często określali teksty jako niedojrzałe i banalne, inni krytykowali rzekome nakłanianie do mizoginii i okultyzmu. W latach 80. XX wieku organizacja Parents Music Resource Center zwróciła się do Kongresu USA, w sprawie uregulowania rynku muzyki popularnej, ze względu na niepoprawne politycznie treści występujące w utworach, zwłaszcza heavymetalowych. W 1990 roku Judas Priest został pozwany przez rodziców dwojga młodych ludzi, którzy zastrzelili się pod wpływem słów "do it" (zrób to) przekazywanych rzekomo podprogowo w jednym z utworów. Sprawa przyciągnęła uwagę mediów, lecz została umorzona
Wizerunek i moda
Podobnie, jak w przypadku innych gatunków muzyki popularnej, tak i w heavy metalu wizerunek odgrywa ważną rolę. Najlepiej rozpoznawalnym elementem mody metalowej stały się długie, "spływające po plecach" włosy. Pierwotnie zaadoptowane z subkultury hipisowskiej, w latach 80. i 90. XX wieku, włosy stały się symbolem nienawiści i rozczarowania pokolenia, które nie mogło zaakceptować zmanipulowanego przez władzę świata. Długie włosy miały dać społeczności metalowców siłę. Do dzisiaj są one symbolem buntu, wolności oraz podkreśleniem swojej indywidualności. Oprócz samej warstwy dźwiękowej i tekstowej, wizerunek wyrażany jest poprzez okładki albumów, loga zespołów, scenografię koncertów i teledysków. Niektórzy wykonawcy (np.: Kiss, Alice Cooper, Lordi, Rammstein i GWAR) stali się znani z szokujących występów scenicznych.Na klasyczne "umundurowanie" fana muzyki metalowej składają się "niebieskie dżinsy, czarne podkoszulki, wysokie buty i kurtki dżinsowe lub z czarnej skóry. Podkoszulki często ozdobione są symbolami lub logami ulubionych zespołów." Fani przyswoili takie elementy stroju jak łańcuchy, metalowe ćwieki, czaszki itp. W latach 80. XX wieku elementy mody heavymetalowej zaczerpywano z wielu źródeł, poczynając od muzyki punkowej i gotyckiej na horrorach skończywszy. Wielu wykonawców "wzmacniało" swój wizerunek sceniczny stosując instrumenty o nietypowych rozmiarach i o jaskrawych kolorach. Strój i wizerunek stał się szczególnie ważnym elementem dla zespołów z epoki glam metalu. Wykonawcy nosili długie, farbowane, tapirowane lub lakierowane włosy (stąd też inna nazwa nurtu - hair metal) i stosowali szminki i cienie do oczu. Krzykliwy strój, np: bluzy lub kamizelki w panterkę i obcisłe skórzane spodnie, oraz biżuteria również stały się rozpoznawalnym elementem wyglądu.
Lordi
Kiss
Alice Cooper
Subkultura
Deena Weinstein przekonuje, że heavy metal zdeklasował pozostałe podgatunki muzyki rockowej głównie dzięki powstaniu silnej, zamkniętej, silnie męskiej subkultury. Jednak pomimo, że trzonem grupy fanów są młodzi biali mężczyźni z klasy robotniczej, grupa "toleruje przedstawicieli innych grup społecznych, jeśli podporządkują się wymaganiom odnośnie stroju, wyglądu i zachowania." Identyfikacja z subkulturą podkreślana jest nie tylko poprzez wspólne uczęszczanie na koncerty czy wspólne elementy stroju, ale też udzielanie się w czasopismach poświęconych muzyce metalowej, czy - szczególnie ostatnio - na stronach internetowych.Scena metalowa określana jest jako "subkultura wyobcowania", posiadająca własny kod autentyczności. Kodeks nakłada pewne obowiązki na wykonawcach: muszą być w pełni oddani muzyce, którą tworzą i lojalni względem fanów, oraz powinni okazywać brak zainteresowania popularnością w mediach głównego nurtu - nie mogą "się sprzedać". Od fanów kodeks wymaga "postawy opozycyjnej względem ustalonych autorytetów i odrębności od reszty społeczeństwa". Filmowiec i muzyk Rob Zombie zauważa, że "większość fanów obecnych na moich koncertach, to ludzie pełni wyobraźni i energii, z którą nie mają co zrobić", a muzykę metalową określa jako "tworzoną przez outsiderów, dla outsiderów. Nikt nie chce być dziwakiem. Po prostu się nim stajesz, a dzięki metalowi wszyscy dziwacy zbierają się w jednym miejscu." Badacze muzyki metalowej zauważyli tendencję do klasyfikowania i odrzucenia pewnych wykonawców, ale i innych fanów jako "pozerów", "którzy pretendują do miana metalowców, ale brakuje im autentyczności i szczerości."
Pozer nie zna się na muzyce. Dla niego metal to metal i koniec. Rozróżnia jedynie Linkin Park i ewentualnie Limp Bizkit, a Mansona zaliczy do black metalu. Jego włosy zwykle sięgają do ucha i chcą być na siłę związane przez pozera w kucyk. Jak rozpoznać takiego przykładowego osobnika na koncercie? Rzuca się pod sceną, kompletnie nie do rytmu, jakby miał padaczkę, masakrując przy okazji wszystkich i wszystko. Pozer dumnie kroczy ulicami miasta i żałuje zapewne, że nie może sobie naszyć naszywki na czoło, bo to jedyne wolne miejsce, jakie posiada. Natomiast kiedy zobaczy prawdziwego metala, skurczy się do rozmiarów myszy i będzie się starał wtopić w tłum. Metal natomiast - i nie ma tu znaczenia jakiej jest płci - kocha muzykę, której słucha i zna się na niej. Nie założy koszulki zespołu, którego nie zna, ponieważ podoba mu się jego logo.
Dzisiaj istnieje wiele odmian muzyki metalowej, rozróżnianie ich nie jest taką łatwą rzeczą, nawet dla osób które nieźle orientują się w temacie. Owszem nie trudno odróżnić typowy kawałek black metalowy od piosenki heavy metalowej czy utworu rock and rollowego, ale schody się zaczynają podczas szufladkowania kapel. Nie zawsze można jednoznacznie stwierdzić jaki gatunek metalu wykonuje dany zespół ponieważ jego twórczość jest szeroka i różnorodna. Weźmy na przykład zespół Helloween, pierwsza wydana przez nich płyta z wokalem Kaia Hansena klasyfikowana jest pod klasyczny speed metal. Natomiast kolejne płyty z wokalem Michaela Kiske są wolniejsze i bardziej melodyjne, posiadają cechy heavy metalu. Dlatego skrupulatna klasyfikacja i szufladkowanie każdego zespołu do jednego określonego gatunku nie jest ważna. Moim zdaniem jest to nawet bez sensu, jeżeli dana płyta lub kawałek mi się podoba to jej słucham, jeżeli tobie się nie podoba, to jej nie kupuj. Trzeba jednak zaznaczyć, że w muzyce metalowej panują pewne zasady, których trzeba się trzymać. Zespół musi odpowiednio brzmieć oraz wyglądać, zasady te wykreowały się w latach 70 i 80 wraz z powstaniem typowo metalowych kapel oraz Thrash Metalu. szczególne ważną rolę miał zespół Metallica, który w 1983 roku wydał pierwszą na świecie Thrash Metalową płytę Kill 'Em All. W dzisiejszych czasach istnieje wiele zespołów tworzących własną muzykę, która nie ma nic w spólnego z metalem, a pomimo to jest z nim bardzo często mylona. dzieje się tak z powodu używania elektrycznych gitar z potężnymi wzmacniaczami i typowym dla zespołów metalowych efektem gitarowym. Czasami nawet riffy gitarowe brzmią podobnie ale różnica polega przede wszystkim na wizerunku zespołów, tematyce tekstów i posiadaniu odmiennego systemu wartości. Metalowcy starają się wyglądać jak silni, groźni mężczyźni, teksty często poruszają tematykę wojny i poważne tematy zmuszające słuchaczy do myślenia ( nawet te najbardziej przerażające np Slayer - Angel of Death ). Metalowcy nie lubią użalania się nad sobą starając się wyglądać na maksymalnych twardzieli. Pod spodem zamieszczam link do filmiku, w którym jest dokładnie pokazana różnica pomiędzy prawdziwymi zespołami metalowymi a fake metalem :
metal vs fake metal
Polecam filmy:
Metal: A Headbanger's Journey
Global Metal
Get Thrashers
Bardzo fajnie napisane. Pozdrawiam serdecznie !
OdpowiedzUsuń